Махамбет Өтемісов 1803 жылы Бөкей ордасында (қазіргі Батыс Қазақстан облысы Бөкей ордасы ауданы) дүниеге келген. Байұлы тайпасының Жайық (Беріш) руынан шыққан.
Махамбет алғашқы білімін медреседе алған. Ол жаттығуды Орынборда жалғастырды, оны 1824 жылы Ішкі (Бөкей) Орда ханы Жәңгір жіберіп, оны Ұлы Зулькарнайға тәлімгер етіп тағайындады. Онда Махамбет орыс тілі мен орыс грамотасын меңгерген. Исламда білімді діндар адам болған.
Шамамен бес жыл бойы ол хан мұрагерінің тәрбиешісі болды, содан кейін Махамбет пен хан Жәңгір арасында қақтығыс болды.
1829 жылы Махамбет белсенді қатысқан көтерілістің қатысушысы ретінде қалмақ бекінісіне қамалды. Кейінірек ол қашып үлгереді.
Исатай Таймановпен бірге 1836 жылы Өтемісов үкіметтік орыс әскерлерімен және Жәңгір хан әскерлерімен күрескен көтерілісшілер отрядтарын басқарды. Ханның «Жәңгір қарғысы» деген өлеңдері пайда болады.
Бірнеше жыл бойы Махамбет Оралдың артындағы алыс ауылдарда жасырынып жүрді. Бірақ мұнда да жауынгер ақынның жаулары оны жалғыз қалдырмады. Жәңгір хан қайтыс болғаннан кейін билікті басып алған Сұлтан Баймұхамет (Баймағамбет) алдымен Махамбетті қолға үйретуге, оны сарай ақыны етуге, өзіне қызмет етуге қулық пен жағымпаздыққа айналдыруға тырысты: егер оның жағында халықтың сүйікті ақыны болса, бұл оның билігін берік етеді. Махамбет сұлтанмен келісімге келмеді және ол туралы ақын-жауынгер мен оның серіктерінің халықтың езгісіне қарсы моральдық жеңісі туралы толық естіген әнін қосты. «Сұлтан Баймағамбетке айтылған сөз» – ақынның билеуші режимге бітіспес көзқарасының айғағы, оның қазақ даласындағы әлеуметтік теңсіздікті одан әрі күшейтуге бағытталған саясатпен келіспейтіндігінің белгісі және қолындағы қарумен де, өзінің ақындық талантының көмегімен де күресті жалғастыруға ұмтылысы.
Махамбет-ақсүйектер ортасынан шыққан, көпшіліктің жағына ашық шыққан әнші. Қаһарман әншілердің дәстүрлерін дамыта отырып, қазақ поэзиясының бейнелерін өзгертті, әлеуметтік мотивтерді күшейтті, бұл қазақ поэзиясы тарихында азаматтық лириканың пайда болуына әкелді. Махамбет өлеңдерінің лирикалық әндерінің жанрлары әр түрлі: олардың арасында сөйлеу-шақыру немесе айыптау түрінде құрылған достарына немесе жауларына үндеу әндері, жылау әндері (жоктау), толғау және элегиялар, «Соғыс» өлеңдері бар. «Исатай-Тайманның ұлы», «Ұлы арман».
Махамбет Өтемісов туралы естелік оның өлеңдерінде, Ундер ауданында орналасқан кесенеде мәңгі сақталған.